Những điểm mới nổi bật của một số luật

Công an kiểm tra vật liệu nổ tại một công trình xây dựng. Ảnh: XUÂN MAI

Bổ sung thêm trường hợp được nổ súng có cảnh báo

Đây là nội dung mới tại Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017. Theo đó, người thi hành nhiệm vụ độc lập được nổ súng vào đối tượng nhưng phải cảnh báo bằng hành động, mệnh lệnh lời nói hoặc bắn chỉ thiên trước khi nổ súng trong trường hợp sau đây: khi biết rõ đối tượng đang thực hiện hành vi phạm tội nghiêm trọng, phạm tội rất nghiêm trọng, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng… Ngoài ra, Luật cho phép các tổ chức, doanh nghiệp không thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tham gia nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, sửa chữa vũ khí.

Người dân có quyền yêu cầu Nhà nước cung cấp thông tin

Đây là nội dung đáng chú ý tại Luật Tiếp cận thông tin năm 2016. Cụ thể là người dân có thể lập phiếu yêu cầu cung cấp thông tin để yêu cầu cơ quan nhà nước cung cấp một số thông tin sau: thông tin liên quan đến bí mật kinh doanh, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình đủ điều kiện cung cấp theo quy định tại Điều 7 của Luật này; thông tin khác liên quan đến đời sống, sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh của người yêu cầu cung cấp thông tin nhưng không thuộc loại thông tin quy định tại Điều 17 của Luật này; những thông tin phải được công khai theo quy định nhưng thuộc trường hợp sau đây: thông tin trong thời hạn công khai nhưng chưa được công khai; thông tin hết thời hạn công khai theo quy định của pháp luật; thông tin đang được công khai nhưng vì lý do bất khả kháng người yêu cầu không thể tiếp cận được.

Ban hành danh mục công nghệ cấm chuyển giao

Đây là quy định tại Luật Chuyển giao công nghệ 2017, bao gồm: Công nghệ không đáp ứng quy định của pháp luật về an toàn lao động, vệ sinh lao động, bảo đảm sức khỏe con người, bảo vệ tài nguyên, môi trường và đa dạng sinh học; tạo ra sản phẩm gây hậu quả xấu đến phát triển kinh tế - xã hội; ảnh hưởng xấu đến quốc phòng, an ninh, trật tự và an toàn xã hội; công nghệ; máy móc, thiết bị kèm theo công nghệ không còn sử dụng phổ biến và chuyển giao ở các quốc gia đang phát triển và không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia; công nghệ sử dụng hóa chất độc hại hoặc phát sinh chất thải không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường; sử dụng chất phóng xạ, tạo ra chất phóng xạ không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Hành khách được đổi vé, trả vé trước giờ tàu chạy

Luật Đường sắt năm 2017 quy định hành khách di chuyển bằng phương tiện vận tải đường sắt có các quyền sau: được hưởng mọi quyền lợi theo đúng hạng vé và không phải trả tiền vận chuyển đối với hành lý mang theo người trong phạm vi khối lượng và chủng loại theo quy định của doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường sắt; trả lại vé, đổi vé trước giờ tàu chạy và chịu các khoản chi phí (nếu có) theo quy định của doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường sắt; được hoàn trả tiền vé, bồi thường thiệt hại và các chi phí phát sinh khi bị thiệt hại về tính mạng, sức khỏe và tài sản do lỗi của doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường sắt theo quy định của pháp luật; được bảo hiểm về tính mạng, sức khỏe theo quy định của pháp luật và các quyền khác theo quy định của pháp luật.

Gây oan sai, cán bộ phải hoàn trả ít nhất 10% lương

Đây là nội dung được quy định tại Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017. Cụ thể, người thi hành công vụ có lỗi gây thiệt hại phải hoàn trả cho ngân sách nhà nước một phần hoặc toàn bộ số tiền mà Nhà nước đã bồi thường cho người gây thiệt hại. Việc hoàn trả có thể được thực hiện bằng cách trừ dần vào tiền lương hằng tháng của người thi hành công vụ với mức tối thiểu là 10% và tối đa là 30%...

Người đứng đầu cơ quan, tổ chức chịu trách nhiệm về nợ công

Luật Quản lý nợ công năm 2017 quy định cụ thể về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức khi xảy ra vi phạm về nợ công. Theo đó, người đứng đầu phải giải trình và chịu trách nhiệm khi để xảy ra vi phạm về quản lý nợ công của cơ quan, tổ chức. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, người đứng đầu có thể bị xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, Luật cũng quy định Bộ Tài chính là cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về nợ công...

Chuyển từ cơ chế phí sang giá dịch vụ thủy lợi

Một trong những nội dung đáng chú ý của Luật Thủy lợi năm 2017 là chuyển từ phí thủy lợi sang giá sản phẩm, dịch vụ thủy lợi. Giá sản phẩm, dịch vụ thủy lợi bao gồm chi phí quản lý, vận hành, bảo trì, chi phí khấu hao, chi phí thực tế hợp lý khác và lợi nhuận phù hợp với mặt bằng thị trường. Việc định giá sản phẩm, dịch vụ thủy lợi căn cứ vào giá thành, chất lượng sản phẩm dịch vụ thủy lợi; mức lợi nhuận; khả năng thanh toán của người sử dụng sản phẩm, dịch vụ thủy lợi…